آوا شناسی
شراره سادات سرسرابی؛ ابوالفضل مزینانی
دوره 15، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 77-99
چکیده
کاهش واکه‌ای به طرز قابل توجهی در مطالعات پیشین بویژه از سوی کراسوایت (2000)، هریس (2005) و انگارۀ [AIU] اندرسون (1996) بررسی و دسته‌بندی شده‌است. پژوهش حاضر نیز با هدف گزارش کاهش واکۀ /a/به/e/ پس از وندافزایی و ترکیب صورت گرفت که در گویش فارسی مزینانی(سبزوار-خراسان‌رضوی) مشاهده می‌گردد. این کاهش در چارچوب نظریۀ بهینگی توصیف وبا رویکردهاو دسته‌بندی‌های ...
بیشتر
کاهش واکه‌ای به طرز قابل توجهی در مطالعات پیشین بویژه از سوی کراسوایت (2000)، هریس (2005) و انگارۀ [AIU] اندرسون (1996) بررسی و دسته‌بندی شده‌است. پژوهش حاضر نیز با هدف گزارش کاهش واکۀ /a/به/e/ پس از وندافزایی و ترکیب صورت گرفت که در گویش فارسی مزینانی(سبزوار-خراسان‌رضوی) مشاهده می‌گردد. این کاهش در چارچوب نظریۀ بهینگی توصیف وبا رویکردهاو دسته‌بندی‌های پیش‌گفته تبیین شد. لذا، تعمیم زیر از منظر بهینگی به دست آمد: در این گویش، واکۀ /a/ در هجای فاقد تکیۀ ناشی از انتقال جایگاه تکیه در اثر وندافزایی و ترکیب با محیط همگون و به واکۀ /e/ تبدیل شده و این امر با یک درجه افراشتگی آن محقق می‌گردد؛ چنانچه، در مجاورت واکۀ /a/ همخوان چاکنایی وجود داشته باشد، کاهش واکه-ای صورت نمی‌گیرد. مضافا، این تغییر واکه‌ای از میان دیدگاه‌های پیش‌گفته بر تقسیم‌بندی کراسوایت (2000) منطبق‌است. بنابر این تقسیم‌بندی، این کاهش از نوع رسایی‌بنیاد محسوب می‌شود؛ زیرا، پس از انتقال جایگاه تکیه در نتیجۀ وندافزایی، از میزان رسایی آن هسته نیز کاسته شده تا به‌لحاظ برجستگی با محیط وقوع همگون گردد. از طرفی، بررسی در چارچوب انگارۀ [AIU] نیز نشان داد که در تغییر/a/ به /e/ با شرط واژگونی هسته روبرو هستیم. از نظر کراسوایت، مقولۀ [A] در هستۀ واکۀ واقع در هجای بی‌تکیه قرار نمی‌گیرد، که‌البته، مثال نقیض آن در کاهش /α/ به /o/ در بافت‌های بی‌تکیۀ گویش مزینانی مشاهده شد. مقایسۀ داده‌های این گویش با موارد نظیر آنها در گونۀ معیار در همین زمینه نیز نشان داد که این گویش دقیقاَ عکس گونۀ معیار عمل می‌کند.
